ระบบส่งกำลัง

สายพานร่องวี

(V-belt)

หลักการทำงาน

สายพานร่องวี หรือ V-belt เป็นสายพานที่ทำหน้าที่ส่งกำลังจากมอเตอร์หรือเครื่องยนต์ ไปยังเครื่องจักร ซึ่งสายพานจะดึงมู่เลย์ (Pulleys) ให้หมุนด้วยแรงเสียดทาน และส่งกำลังจากเพลาขับ (Driving shafts) ไปยังเพลาตาม (Driven Shaft)

คุณสมบัติ

สายพานร่องวี ค่อนข้างได้รับความนิยมเพราะมีความทนทานสูง, สามารถส่งกำลังได้ดีและดูแลรักษาง่าย ไม่จำเป็นต้องใช้สารหล่อลื่นเพื่อช่วยในการหมุน สายพานร่องวี จะมีหน้าตัดเป็นรูปสี่เหลี่ยมคางหมู โดยมุมของสายพานจะอยู่ที่ 30 – 40 องศา ซึ่งจะช่วยเพิ่มพื้นผิวสัมผัสระหว่างสายพานกับมู่เลย์ ทำให้สามารถส่งกำลังได้ดีกว่าสายพานแบน นอกจากนี้ มู่เลย์ที่ใช้ควบคู่กับสายพานร่องวี มักจะออกแบบมาให้เป็นร่องที่มีขนาดพอดีกับขนาดของสายพาน เพื่อลดโอกาสที่สายพานจะลื่นหลุดออกจากมู่เลย์

ข้อควรระวัง

สายพานชนิดนี้ ไม่เหมาะสำหรับงานที่มีระยะห่างระหว่างเพลาหรือมู่เลย์มาก

ประเภทของสายพานร่องวี ที่มีจำหน่าย

• สายพานร่องวีคลาสสิค (Classical V-belt) เป็นสายพานร่องวีมาตรฐานสำหรับอุตสาหกรรม รหัสหรือเบอร์สายพานจะขึ้นต้นด้วยตัวอักษรภาษาอังกฤษซึ่งจะระบุความกว้างด้านบนและความหนา และตามด้วยตัวเลขที่แสดงถึงเส้นรอบวงวงในของสายพาน สายพานร่องวีคลาสสิคยังสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ
  • สายพานร่องวีคลาสสิคแบบร่องเรียบ (Plain V-belt) รหัสหรือเบอร์สายพานชนิดนี้ จะขึ้นต้นด้วย M, A, B, C, D, E ภาพที่ 1 แสดงถึงความกว้างด้านบนและความหนาของแต่ละเบอร์

• สายพานร่องวีคลาสสิคแบบร่องฟัน (Cogged V-belt) รหัสหรือเบอร์ ขึ้นต้นจะเหมือนกับแบบร่องเรียบ แต่จะมีตัวอักษร X หลังตัวอักษรภาษาอังกฤษตัวแรก ได้แก่ MX, AX, BX, CX, DX, EX สายพานชนิดนี้ จะทนต่อการหักงอได้มากกว่าแบบร่องเรียบ ทำให้ลดการสูญเสียพลังงานได้มากขึ้น

การใช้งานหลัก: เครื่องใช้ไฟฟ้าในบ้าน, compressors, เครื่องจักรอุตสาหกรรม, รถยนต์, รถบรรทุก, รถปิคอัพ, รถบัส

• สายพานร่องวีลึก (Narrow wedge หรือ Deep V-belt) เป็นสายพานที่สามารถส่งกำลังได้มากขึ้นเมื่อเทียบกับสายพานร่องวีคลาสสิคที่ความกว้างเดียวกัน ซึ่งเหมาะสำหรับการส่งกำลังในพื้นที่จำกัด รหัสหรือเบอร์ จะขึ้นต้นด้วยตัวอักษรภาษาอังกฤษเช่นเดียวกับแบบร่องเรียบ แต่ตัวเลขที่ตามหลัง จะแสดงถึงเส้นรอบวงวงนอกของสายพาน สายพานชนิดนี้ สามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภทเช่นกัน ได้แก่

• สายพานร่องวีลึกแบบร่องเรียบ (Plain Deep V-belt) รหัสหรือเบอร์จะขึ้นต้นด้วย 3V, 5V, 8V ตามภาพที่ 2

• ​​​​​สายพานร่องวีลึกแบบร่องฟัน (Cogged Deep V-belt) รหัสหรือเบอร์จะมี X ต่อท้ายเช่นกัน ได้แก่ 3VX, 5VX, 8VX

<สายพาน><สายพานร่องวี><สายพานV-belt><โซ่><คัปปลิ้ง><มู่เลย์><พูเล่ย์>